بازار خودرو برقی خاورمیانه هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارد، اما پتانسیل آن را دارد که ارزشش تا سال 2035 به 54 میلیارد دلار برسد. تا آن زمان، خودروهای برقی تقریبا دو سوم کل فروش خودروهای جدید در منطقه را به خود اختصاص خواهند داد. هر دو بخش دولتی و خصوصی در تلاشند اکوسیستمی قوی برای خودروهای برقی ایجاد کنند و خاورمیانه را به سمت یک سفر متحول‌کننده در این زمینه سوق دهند. منطقه با تمرکز بر نیازهای مشتری، می‌تواند استفاده از خودروهای برقی را تسریع کند و به رهبری در حمل و نقل پایدار تبدیل شود. اما علم به این پتانسیل، انجام یکسری اقدامات در زمان حال را الزامی می‌کند. دولت‌ها باید سیاست‌های درستی را برای استفاده از خودروهای برقی اجرا کنند و کسب و کارهایی که پیشتاز بقیه هستند، می‌توانند از این فرصت برای ایجاد یک برند قوی، در نظر گرفتن مکان‌هایی برای ایستگاه‌های شارژ، و جذب ارزشمندترین مشتریان استفاده کنند.

چشم‌انداز جهانی

رواج استفاده از خودروهای برقی در دنیا در حال افزایش است. خودروهای برقی تا سال 2035 بیش از 65 درصد فروش خودروهای جدید را به خود اختصاص می‌دهند و ارزش بازار آن در این سال به3/2 تریلیون دلار خواهد رسید. به هر حال، نرخ استفاده از خودروی برقی در جاهای مختلف دنیا بسیار متفاوت است. چین، اروپا و آمریکا با توجه به پذیرش مشتری، عرضه محصول و مشوق‌های دولتی، مسیرهای رشد مختلفی را نشان می‌دهند. در این زمینه، الگوهای زیر قابل مشاهده‌اند:

نفوذ سریع: چین با افزایش نرخ نفوذ خودرو برقی از 6 درصد به بیش از 30 درصد ظرف مدت 4سال (2020 تا 2023) پیشتاز بازار خودروی برقی است. این رشد با سیاست‌های ملی تهاجمی، مشوق‌های دولتی جدی، توسعه زیرساخت‌های شارژ، و طیفی گسترده از مدل‌های خودروی برقی موجود، رو به افزایش است.

جایگزینی مداوم: اتحادیه اروپا با بیش از 20درصد نفوذ خودروی برقی در فروش خودروهای جدید، بعد از چین قرار دارد. افزایش استفاده اتحادیه اروپا از خودروی برقی، به خاطر تصمیم‌های دولتی برای اجرای قانون ممنوعیت تولید خودروهای بنزینی در سال 2035 است که یارانه، معافیت مالیاتی و مزایایی برای خریداران خودروهای برقی در نظر می‌گیرد – اگرچه بین کشورهای اتحادیه اروپا یکسری اختلاف‌ها در این زمینه وجود دارد. اگرچه فعلا یک رکود موقت در مصرف خودروهای برقی در اروپا قابل مشاهده است، اما مسیر میان‌مدت آن قوی است و چارچوب‌ها و مشوق‌های قانونی همچنان از رشد بلندمدت خودروهای برقی پشتیبانی می‌کنند.

انتخاب‌های فرعی: آمریکا، الگوهای پذیرش با قدرت انتخاب بیشتری را به نمایش می‌گذارد. توزیع پراکنده زیرساخت‌های شارژ و محدود بودن گزینه‌های نسبتا ارزان، مصرف کلی خودروهای برقی را نسبت به چین و اتحادیه اروپا کمتر کرده است. در سال 2023 خودروهای برقی کمتر از 10 درصد فروش خودروهای جدید را به خود اختصاص دادند که عمدتا هم در بخش‌های بازار لوکس بودند. به هر حال، استفاده از خودروهای برقی در آمریکا در هر منطقه متفاوت است و ایالت‌هایی مثل کالیفرنیا با توجه به گسترده‌تر بودن شبکه‌های شارژ و سیاست‌های پشتیبانی، پیشتاز هستند.

چشم‌انداز کلی بازار خودروهای برقی در دنیا مثبت است. اما سطح نفوذ با توجه به سیاست‌های دولت جدید آمریکا و تصمیم‌‌گیری‌های قانونی در این زمینه، در نوسان خواهد بود.

محرک‌های مصرف در خاورمیانه

امارات عربی متحده با 3 درصد نفوذ خودروهای برقی از کل فروش خودروهای جدید، پیشتاز منطقه است. کشورهای دیگر منطقه، هنوز زیر 1درصد هستند. این موضوع هم چالش‌ها و هم فرصت‌های بزرگی که پیش روی خاورمیانه قرار دارد را به نمایش می‌گذارد. نظرسنجی‌ها نشان داده بین 20 تا 35 درصد پاسخ‌دهنده‌ها در کشورهای خاورمیانه، برای خرید خودروی بعدی خود، به مدلی از خودروهای برقی فکر می‌کنند. این نشان‌دهنده پتانسیل رشد سریع این بازار است. شرکت مشاوره «بین اند کامپنی» اخیرا مطالعه‌ای روی مصرف‌کنندگان انجام داده تا محرک‌های اصلی استفاده از خودروی برقی را از چشم‌انداز خریداران در خاورمیانه بررسی کند.

معیارهای کلیدی خرید که انتظارات مشتری را برآورده می‌کند، عبارتند از:

عمر و ضمانت باتری: این موضوع در صدر معیارهای خرید خریداران خودروی برقی در خاورمیانه بود. بیش از 70درصد پاسخ‌دهنده‌ها محصولات عرضه شده توسط تولیدکننده‌ها را مطلوب می‌دانند. برندهای پیشتاز، ضمانت‌های 8ساله برای عمر باتری ارائه می‌کنند که عامل این حس مثبت است.

هزینه‌: بیشتر مصرف‌کنندگان در خاورمیانه می‌گویند از وقتی به خودروهای برقی روی آورده‌‌اند، بیش از 40 درصد در هزینه‌های آنها صرفه‌جویی شده است. آنچه این روزها در بازار عرضه می‌شود، این انتظار مشتریان را پاسخ می‌دهد و حتی در کشورهای حوزه خلیج فارس که از یارانه سوخت بهره می‌برند، یک مزیت هزینه‌ای محسوب می‌شود.

برد رانندگی: با اینکه نگرانی در مورد برد مسافت خودروهای برقی هنوز برای مشتری بسیار مهم است، مدل‌هایی که در خاورمیانه مورد استفاده قرار می‌گیرند، به شکل موثری پاسخگوی انتظارات مشتری هستند. برد مسافت این خودروها از 400 تا 600 کیلومتر با هر بار شارژ است.

معیارهای کلیدی خرید که انتظارات مشتری را برآورده نمی‌کند، عبارتند از:

قیمت خرید: قیمت خرید خودروهای برقی در خاورمیانه حاکی از یک شکاف بزرگ در برابر انتظارات مشتری است. نیمی از پاسخ‌دهنده‌ها تمایلی ندارند خیلی بیشتر از یک خودروی بنزینی برای خودرو برقی پول بپردازند و این در حالی است که بیشتر مدل‌های برقی امروزی گران‌تر از مدل‌های بنزینی هستند. پر کردن این شکاف قیمتی بسیار مهم است. با اینکه انتظار می‌رود با افزایش مقیاس تولید و ظهور تکنولوژی‌های جدید، قیمت باتری پایین بیاید، اما این تحول بعید است به این زودی‌ها و بدون مداخلات قانونی اتفاق بیفتد. بسیاری از قانون‌گذاران معتقدند این تغییر را باید از طریق اعمال قوانین زیست‌محیطی پیش برد.

تنوع مدل: مدل‌های فعلی خودروی برقی، با اولویت‌های مشتری و دینامیک‌های بازار سازگار نیستند. به عنوان مثال، تقریبا 40درصد مصرف‌کننده‌های خاورمیانه تولیدکننده‌های انبوه را ترجیح می‌دهند، در حالی که بازار خودروی برقی در حال حاضر در اختیار برندهای لوکس است. همچنین در دسترس‌پذیری مدل‌های باتری-الکتریکی (BEV) یک شکاف بزرگ وجود دارد. تعداد گزینه‌های BEV در بازار به طور کلی محدود است و این موضوع وقتی بحث تولید شاسی‌بلندها باشد، پررنگ‌تر می‌شود؛ مدلی که بیشتر پاسخ‌دهنده‌ها ترجیحش می‌دهند.

زیرساخت شارژ: مشتریان می‌دانند یکی از مهم‌ترین عواملی که امکان استفاده گسترده از خودروهای برقی را فراهم می‌کند، توسعه زیرساخت شارژ خودروی برقی است. تقریبا نیمی از پاسخ‌دهنده‌ها شارژ کردن در ایستگاه‌های شارژ عمومی را ترجیح می‌دهند و بیشتر آنها، دسترس‌پذیری ایستگاه‌های شارژ را از کم تا متوسط ارزیابی کرده‌اند. منطقه برای تسریع زیرساخت‌های شارژ خودروی برقی فضای زیادی دارد. در سال 2023 به ازای هر 1000 نفر کمتر از 1/0 ایستگاه شارژ قرار داشت که این رقم در چین 6/1 است.

البته وقتی هزینه را در نظر بگیریم، اولویت‌ها به میزان قابل توجهی تغییر می‌کنند. شارژ کردن خودرو در خانه، به‌ویژه با برقی که از طریق انرژی خورشیدی تامین شده باشد، مقرون به صرفه‌تر است. در نتیجه، در بازارهای تثبیت‌شده‌تری مثل اروپا، رانندگان خودروهای BEV ترجیح می‌دهند خودروهای خود را در خانه یا محل کار شارژ کنند.

در نهایت، باید گفت خاورمیانه برای سرمایه‌گذاری روی بازار نوظهور خودروهای برقی در نقطه عطف قرار دارد. از آنجا که این منطقه این پتانسیل را دارد که تا سال 2035 به نفوذ 64درصدی در فروش خودروهای جدید برسد، فرصت‌ها برای قانون‌گذاران، تولیدکنندگان تجهیزات، بنگاه‌داران و سرمایه‌گذاران فراوانند. به هر حال، ربودن این فرصت‌ها نیاز به اتخاذ استراتژی هوشمندانه و رو به جلویی دارد. ذی‌نفعان باید دیدگاهی واضح از سناریوهای آینده ترسیم کنند و بین سرعت‌عمل‌ داشتن به عنوان اولین‌هایی که مزیت به دست می‌آورند و انجام سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک و محاسبه‌ شده، توازن برقرار کنند.

منبع: Bain & Company